TVET and AI: Crafting the Future of Vocational Training
Trong bối cảnh công nghệ và lực lượng lao động đang thay đổi nhanh chóng, thế giới Giáo dục và Đào tạo Kỹ thuật, Nghề nghiệp (TVET) đang ở thời điểm quan trọng. Bài đăng trên blog sau đây khám phá sự hợp nhất của TVET với Trí tuệ nhân tạo (AI) và cách sự hợp nhất đó sẽ thúc đẩy TVET tiến vào tương lai. Nó đảm bảo tính phù hợp, khả năng thích ứng và sự hòa nhập của lực lượng lao động tương lai vào quá trình chuẩn bị ngày nay.
Hiểu cốt lõi của TVET
Về bản chất, TVET đóng vai trò là cầu nối chính giữa thế giới giáo dục và công việc. Nó đạt được mục tiêu này bằng cách cung cấp các môn học, kiến thức lý thuyết và kỹ năng thực hành đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của một nghề. Ngoài nhiều lợi ích kinh tế và tác động đến GDP của một quốc gia, TVET đóng vai trò quan trọng trong việc hòa nhập xã hội của những cá nhân bị tước quyền. Nó cung cấp cho họ một con đường rõ ràng và được xác định để trao quyền và thăng tiến trong sự nghiệp.
Bình minh của AI trong TVET
Sự ra đời của AI trong TVET đã đóng vai trò then chốt kể từ khi ra đời. AI không chỉ cung cấp các công cụ và phương pháp tiếp cận, mà chắc chắn sẽ nâng cao chất lượng đào tạo nghề lên một bậc. Ngoài ra, AI còn có tiềm năng thích ứng với tài liệu giáo dục và sự rộng lớn của các chương trình TVET để phù hợp với nhu cầu hiện tại và nhu cầu tương lai của thị trường việc làm. AI biến TVET thành một bối cảnh giáo dục liên tục thay đổi, không chỉ có thể điều chỉnh mà còn tập trung hoàn toàn vào con người.
Tiềm năng của AI trong TVET
Việc tích hợp AI với TVET tạo ra cơ hội giúp đào tạo và giáo dục nghề hiệu quả hơn và đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động. AI có thể giúp khách hàng xác định công việc trong tương lai và các kỹ năng mà họ sẽ cần. Một trong những quốc gia được UNESCO trích dẫn, 'Trí tuệ nhân tạo trong giáo dục: Thách thức và cơ hội cho phát triển bền vững', đã nhận ra những lợi ích của việc sử dụng AI. Do đó, họ đã sửa đổi các chiến lược của mình, tập trung vào khía cạnh AI.
AI có thể cung cấp các kịch bản học tập được cá nhân hóa và năng động, có tính đến triển vọng của họ. AI cũng có thể đánh giá các lĩnh vực kém hiệu quả có thể xảy ra của họ trước khi họ đi làm. Tương tự như vậy, nó sẽ giúp các cá nhân phát triển các hành vi thích ứng, vì bán cầu công nghệ cao vẫn còn mơ hồ. AI có khả năng phát triển môi trường giáo dục năng động, điều chỉnh theo nhu cầu học tập của từng cá nhân. Thông qua các lộ trình được cá nhân hóa, học viên có thể giải quyết các mối quan tâm của mình và do đó có thể thích ứng với thị trường sớm hơn. AI có thể cải thiện năng lực giải quyết vấn đề của người học để giúp họ làm tốt trong môi trường kinh doanh.
Phát triển các trình độ liên quan với AI
AI có thể được sử dụng để phân tích dữ liệu chuyên sâu nhằm xác định các kỹ năng mà lực lượng lao động hiện tại còn thiếu và dự đoán xu hướng trong tương lai. Điều này sẽ giúp các cơ quan chức năng tạo ra các bằng cấp có liên quan, cần thiết cho hiện tại và có liên quan trong tương lai. Các nhà giáo dục có thể sử dụng AI để giúp phân tích các bài đăng tuyển dụng, tin tức và thông tin khác để xem kỹ năng và bằng cấp nào có khả năng cần thiết và kỹ năng nào không còn phù hợp nữa. Cuối cùng, một lĩnh vực quan trọng khác mà AI có thể được sử dụng là thúc đẩy giáo dục dựa trên năng lực, tập trung vào việc thành thạo các kỹ năng thay vì dành một khoảng thời gian nhất định cho nhiệm vụ. Sử dụng các khả năng của mình, AI có thể được sử dụng để đánh giá các kỹ năng nhận thức cần thiết trong cuộc sống thực và đảm bảo rằng những người tham dự phát triển tất cả các năng lực bắt buộc.
Dòng thời gian phát triển nhanh chóng khá ngắn gọn của tự động hóa dẫn đến sự xuất hiện của các ứng dụng và chức năng AI mới báo hiệu rằng xu hướng này sẽ không biến mất. Do đó, xu hướng AI chính trong lực lượng lao động là công nghệ này không chỉ phân công lại nhiều nhiệm vụ mà còn thay đổi bộ kỹ năng cần thiết để thực hiện các nhiệm vụ này. Những xu hướng này đã được nêu trong Báo cáo Tương lai Việc làm năm 2020 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, trong đó nhấn mạnh rằng những tiến bộ sẽ tác động đến tất cả các ngành và tốc độ thay đổi diễn ra nhanh chóng.
AI là chất xúc tác cho quá trình chuyển đổi TVET
AI là một trong những công nghệ chuyển đổi hàng đầu và thúc đẩy quá trình hiện đại hóa TVET. AI là một công cụ mạnh mẽ có thể phân tích nhu cầu trên thị trường lao động, xác định các quy trình mới nổi đòi hỏi các kỹ năng cụ thể và điều chỉnh TVET theo các nhu cầu này dựa trên phân tích dữ liệu mở rộng. Theo cách này, TVET trở nên phù hợp hơn và với sự trợ giúp của AI, các nhà giáo dục và nhà hoạch định chính sách có thể xác định chương trình giáo dục nào nhắm mục tiêu vào nhu cầu của thị trường lao động đương đại.
Ngoài ra, công nghệ giống con người có thể giúp chuyển đổi TVET bằng cách thay đổi phương thức cung cấp. Cụ thể hơn, AI tạo điều kiện thuận lợi cho việc học của sinh viên nghề bằng cách cung cấp các trải nghiệm giáo dục và mô phỏng được thiết kế riêng giúp nâng cao sự hiểu biết của người học nghề.
Cuối cùng, các tiêu chuẩn nghề nghiệp cũng có thể được phát triển với sự trợ giúp của công nghệ này, nếu được sử dụng như một hệ quả của những thay đổi công nghệ được đẩy nhanh, có thể tạo ra nền tảng vững chắc cho việc phát triển hồ sơ nghề nghiệp và phân tích hồ sơ nghề nghiệp.
Có thể đưa ra ví dụ về hồ sơ nghề nghiệp và phân tích chức năng. Cụ thể, chúng thường được các chuyên gia nghiên cứu dựa trên thông tin thu thập được từ ngành và sau đó được bổ sung bằng phân tích kết quả giáo dục và nhu cầu của ngành. Tuy nhiên, AI có thể tự động phân tích chi tiết mô tả công việc và nhu cầu của ngành để phát triển hồ sơ nghề nghiệp toàn diện và phân tích chức năng trong thời gian ngắn và với chi phí tối thiểu.
Hồ sơ nghề nghiệp
Việc xây dựng hồ sơ nghề nghiệp được biết đến là một quá trình có chủ đích xác định vai trò, trách nhiệm, kỹ năng và năng lực cần thiết để thực hiện trong nghề. Hồ sơ như vậy rất quan trọng đối với ngành TVET vì nó cho phép điều chỉnh chương trình giảng dạy theo nhu cầu thực tế của một ngành cụ thể. Mặc dù theo truyền thống, đây là một quá trình tốn nhiều công sức, đòi hỏi phải thảo luận lâu dài, tham vấn và có sự đóng góp đáng kể từ các chuyên gia trong ngành và người sử dụng lao động, nhưng xu hướng này đang dần thay đổi với sự ra đời của các kỹ thuật AI. Là một công cụ thay đổi cuộc chơi trong lĩnh vực này, AI cho phép một cơ chế lập hồ sơ nghề nghiệp vui nhộn và liên tục được cập nhật.
Các công cụ AI dựa trên thuật toán máy học, đặc biệt là xử lý ngôn ngữ tự nhiên, có thể phân tích nhiều mô tả công việc, tiêu chuẩn nghề nghiệp và khung năng lực từ nhiều nguồn khác nhau trên toàn thế giới, xác định chính xác các khía cạnh cốt lõi của các nghề nghiệp hiện tại và những thay đổi liên tục cũng như xu hướng mới nổi, do đó theo kịp và phản ánh các xu hướng mới nhất trong ngành. Trong khi đánh giá cách AI có thể giúp ích trong lĩnh vực này, báo cáo "Chuyển đổi kỹ năng: Tự động hóa và Tương lai của lực lượng lao động" của Viện McKinsey Global nêu rõ rằng máy học phân tích hiệu quả các thành phần kỹ năng của công việc, do đó cung cấp một công cụ để phân tích và theo dõi những thay đổi về bản chất công việc và nhu cầu kỹ năng cho lực lượng lao động trong tương lai. Hơn nữa, hiện nay, AI cho phép phân tích khối lượng dữ liệu khổng lồ từ nhiều nghề nghiệp và nguồn, do đó cho phép tạo hồ sơ nghề nghiệp chi tiết và toàn diện cho các nhà cung cấp TVET, hỗ trợ họ tạo ra các chương trình phù hợp với khách hàng và tăng cơ hội cho những người tốt nghiệp.
Các thuật toán AI có thể sàng lọc dữ liệu về hiệu suất công việc, kết quả đào tạo và tiêu chuẩn ngành, xác định các chức năng và năng lực thiết yếu tạo nên hiệu suất công việc thành công. Vì quy trình được tự động hóa, AI đẩy nhanh quá trình phát triển các quy trình để tiến hành phân tích chức năng và cải thiện độ chính xác, tính toàn vẹn và phạm vi của chúng. Kết quả phân tích chức năng phản ánh tốt hơn nhu cầu thị trường, hiệu quả của các biện pháp đào tạo và hiệu suất, cũng như xu hướng của ngành. Khi quy trình được tự động hóa, các hệ thống TVET trở nên linh hoạt và phản ứng nhanh hơn. Các năng lực cần thiết từ các chuyên gia tương lai có thể được nhanh chóng bổ sung vào các chương trình hiện có, giúp duy trì lợi thế cạnh tranh và vai trò có liên quan trong phát triển công nghiệp. Báo cáo "Kỹ năng cho tương lai xanh hơn" của ILO ủng hộ mạnh mẽ tầm nhìn của các hệ thống TVET phải có khả năng thích ứng với nhu cầu thay đổi nhanh chóng của thế giới việc làm toàn cầu.
Khung lý thuyết
Trong khi ứng dụng AI là một chủ đề thực sự đang diễn ra và có liên quan, thì việc tích hợp hệ thống các ứng dụng được AI hỗ trợ là một quá trình tích cực trên toàn cầu. Thông qua việc xem xét các ứng dụng thực tế và một loạt các công cụ nghiên cứu tình huống được sử dụng trong các công nghệ tiền thân AI hiện có và mới, tính cấp thiết và phạm vi của những thay đổi trong lĩnh vực TVET được xem xét. Thông tin về các nghiên cứu tình huống và việc triển khai chúng chứng minh tầm quan trọng của AI đối với việc phát triển các tiêu chuẩn về trình độ và nghề nghiệp cũng như bối cảnh giáo dục hiện đại nói chung.
Nghiên cứu tình huống 1: Sáng kiến SkillsFuture của Singapore
Sáng kiến SkillsFuture của Singapore là một ví dụ tiên phong về cách AI có thể được tích hợp vào TVET để hỗ trợ học tập suốt đời và phát triển kỹ năng. SkillsFuture sử dụng AI để đưa ra các khuyến nghị học tập được cá nhân hóa dựa trên sở thích nghề nghiệp, vai trò công việc và khoảng cách kỹ năng của từng cá nhân. Thành công của sáng kiến nằm ở khả năng liên kết động các chương trình đào tạo với nhu cầu thay đổi của nền kinh tế, đảm bảo lực lượng lao động vẫn có khả năng cạnh tranh và thích ứng.
Nghiên cứu tình huống 2: Nghiên cứu AI của BIBB/GOVET của Đức
Tại Đức, Viện Giáo dục và Đào tạo nghề Liên bang (BIBB) và Văn phòng Hợp tác Quốc tế về Giáo dục và Đào tạo nghề của Đức (GOVET) đã tiến hành nghiên cứu đáng kể về việc tích hợp AI vào đào tạo nghề. Công việc của họ tập trung vào việc phát triển các công cụ do AI điều khiển để đánh giá năng lực và cá nhân hóa đào tạo, chứng minh những cải thiện đáng kể về kết quả và hiệu quả đào tạo. Sáng kiến này nhấn mạnh tiềm năng của AI để tinh chỉnh và thúc đẩy các phương pháp giáo dục nghề nghiệp.
Các công nghệ mới nổi
Tầm nhìn của AI trong TVET liên tục mở rộng khi các công nghệ và ứng dụng mới đang được chế tạo và đánh giá để có kết quả giáo dục tốt hơn. Một số phát triển đầy hứa hẹn nhất là:
- Thực tế ảo và thực tế tăng cường (VR/AR) để đào tạo kỹ năng: VR và AR đang biến đào tạo thực hành trở nên hoàn toàn khác biệt bằng cách tạo ra không gian sống động, hoàn toàn đắm chìm, nơi người học có thể thực hành và trau dồi kỹ năng của mình mà không tốn kém hay gặp bất lợi về mặt địa lý. Các công nghệ này nổi bật trong các lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, kỹ thuật và xây dựng, và kinh nghiệm cầm tay chỉ việc là điều cần thiết cho việc làm trong tương lai.
- Máy học để phát triển chương trình giảng dạy: Các thuật toán máy học đang được sử dụng để phân tích dữ liệu thị trường việc làm và dự đoán xu hướng kỹ năng trong tương lai. Bằng cách áp dụng nghiên cứu này, các nhà giáo dục có thể xây dựng một chương trình giảng dạy vượt ra ngoài tình trạng hiện tại của nền kinh tế, chuẩn bị cho những người tốt nghiệp nghề nghiệp chính xác những kỹ năng sẽ được săn đón nhất trong tương lai.
Hệ thống hướng nghiệp do AI điều khiển
AI tiên tiến đang được phát triển để cung cấp hướng dẫn nghề nghiệp cho sinh viên hoàn toàn phù hợp với kỹ năng và mục tiêu của họ. AI xem xét cả khả năng và sở thích của sinh viên và xu hướng hiện tại của thị trường việc làm và đề xuất đào tạo và lộ trình nghề nghiệp tương lai theo đó.
Giải quyết các mối quan tâm về đạo đức
Các vấn đề đạo đức trọng tâm nhất liên quan đến việc sử dụng AI trong TVET xoay quanh quyền riêng tư dữ liệu và sự thiên vị thuật toán. Khái niệm tự nhiên đối với AI được sử dụng trong hướng dẫn và đào tạo TVET về cá nhân hóa hoàn toàn phụ thuộc vào việc xử lý lượng lớn dữ liệu cá nhân. Do đó, câu hỏi quan trọng thường được nêu ra liên quan đến công nghệ này là xử lý dữ liệu cá nhân. Các vấn đề tương ứng tập trung vào các câu hỏi về sự đồng ý, quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu. Châu Âu cung cấp quy định bảo vệ dữ liệu toàn diện nhất dưới dạng Quy định bảo vệ dữ liệu chung (GDPR); do đó, GDPR cấu thành một tài liệu mẫu có thể đóng vai trò là nền tảng để phát triển các tài liệu tương ứng, đảm bảo việc sử dụng AI có đạo đức trong giáo dục thông qua việc nhấn mạnh các câu hỏi về tính minh bạch, sự đồng ý và bảo mật khi xử lý dữ liệu.
Sự thiên vị thuật toán là một vấn đề đạo đức khác. Bất kể tinh vi đến đâu, các hệ thống AI không thể không thiên vị hơn dữ liệu mà chúng được đào tạo. Các thiên vị lịch sử có thể được củng cố bởi dữ liệu được sử dụng để đào tạo, dẫn đến các mô hình AI, có thể vô tình phản ánh định kiến này hoặc phân biệt đối xử với những người khác. Dữ liệu đa dạng và các cân nhắc về mặt đạo đức ở mỗi giai đoạn AI có thể giúp giải quyết vấn đề này. Tiêu chuẩn toàn cầu về AI có đạo đức được thiết lập theo Khuyến nghị của UNESCO về Đạo đức của Trí tuệ nhân tạo, trong đó nhấn mạnh các nguyên tắc về tính minh bạch, trách nhiệm và sự hòa nhập.
Đảm bảo tính hòa nhập
Tiềm năng của các giải pháp TVET do AI thúc đẩy chỉ khả dụng nếu mọi người đều tiếp cận các giải pháp như vậy. Do đó, rõ ràng là tính bao trùm có nghĩa là AI phải được tiếp cận phổ quát hoặc nhạy cảm với nhu cầu của người học. Những điều này bao gồm sự đa dạng về trí tuệ và giải quyết các nền văn hóa và người khuyết tật có liên quan. Tóm lại, khía cạnh quan trọng nhất là hệ sinh thái TVET phải dựa trên tiền đề rằng AI phải thu hẹp khoảng cách chứ không phải nới rộng khoảng cách.
Các chương trình như Liên minh Giáo dục Toàn cầu của UNESCO cho thấy rằng, ngay cả khi mọi thứ thay đổi nhanh chóng do cuộc cách mạng công nghệ này, thì tất cả các giải pháp AI phải dành cho tất cả mọi người. Chính phủ, các công ty công nghệ và xã hội dân sự phải tạo ra mặt trận thống nhất này trong quá trình lập kế hoạch.
Tương lai của TVET với AI
Việc làm mịn lĩnh vực TVET bằng AI đại diện cho tương lai mà qua đó các hệ thống giáo dục và học tập linh hoạt, phản ứng nhanh và được trang bị tốt các cơ chế có thể thúc đẩy sự sẵn sàng của người học hoặc sinh viên đối với những phức tạp liên quan đến thị trường việc làm sắp tới. AI tạo điều kiện thuận lợi cho việc phân tích các chi tiết trong nhiều ngành nghề khác nhau, do đó, giúp phát triển một phân tích chức năng hợp lý hóa các mục tiêu, trình độ và tiêu chuẩn quan trọng đối với các quy trình đào tạo. Hơn nữa, các khía cạnh kết luận trong một loạt các lĩnh vực mà những người trợ giúp AI giải quyết trong việc giải quyết các mối quan tâm về đạo đức. Do đó, quá trình này mở đường cho việc đào tạo công bằng và toàn diện trong hệ thống TVET, trong trường hợp này sẽ phụ thuộc vào các công nghệ tiên tiến.
Kết luận
Tương lai của TVET với AI có vẻ trao quyền và sáng tạo. Nó mô tả một hệ thống giáo dục hoặc học tập tương lai trong thế giới thực, phản ánh những thay đổi của nó và tôn trọng sự đa dạng của nó. Tương lai của TVET với AI không chỉ là đảm bảo rằng người học được trang bị các kỹ năng và kiến thức cần thiết cho thị trường việc làm; mà còn là tạo việc làm, hỗ trợ học tập suốt đời và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của đất nước.
Kêu gọi hành động
AI là một công cụ năng suất và nên được đối xử theo cách đó. Tôi tin chắc rằng chúng ta làm việc để sống chứ không phải sống để làm việc, và AI cung cấp cho tất cả chúng ta một cách để làm việc thông minh hơn, chứ không phải lâu hơn. Nhiều người ủng hộ, nhà giáo dục và tổ chức bác bỏ việc sử dụng AI, đặc biệt là khi nói đến đạo văn và tính nguyên bản của tác phẩm; thực sự, đây sẽ là một vấn đề quan trọng hơn, đặc biệt là trong thế giới giáo dục. Các máy dò AI đã trở thành công cụ thiết yếu cho giáo dục, nhưng bản thân điều này là một tình huống khó xử khi các ứng dụng phát hiện AI cũng là AI. Tuy nhiên, AI đã phát triển trong một thời gian ngắn như vậy, mà tôi sử dụng hàng ngày, và khi bạn là một cố vấn TVET dày dạn kinh nghiệm, tôi có thể xem xét công việc do AI tạo ra và biết ngay liệu nó có đúng về cơ bản hay không. Các ứng dụng AI phổ biến như ChatGPT và Claude ủng hộ rằng thuật toán này có thể mắc lỗi, nhưng theo kinh nghiệm và quan điểm của tôi, những lỗi có thể xảy ra này đang ngày càng ít đi. Nhưng đây là bài viết cho một blog khác trong tương lai, vì AI chỉ có thể cung cấp cho bạn thông tin bạn muốn dưới dạng đầu ra dựa trên các hướng dẫn bạn đưa vào. Người ta phải cân nhắc khả năng mã hóa máy tính-con người trở nên phụ thuộc nhiều hơn vào AI trong tương lai. Nếu vậy, thì giả định tương tự này cũng áp dụng cho khái niệm về lực lượng lao động lành nghề và nhu cầu đang thay đổi của thị trường lao động. Nhận thức này về nhu cầu của thị trường lao động trong tương lai đòi hỏi chúng ta phải tốt hơn so với những người quan sát thụ động; nó đòi hỏi sự hợp tác tích cực giữa tất cả các bên liên quan trong giáo dục, công nghệ và chính sách.
AI phải được tận dụng trong các quy trình giảng dạy và học tập cùng với việc hỗ trợ các chuyên gia trong ngành làm việc trong lĩnh vực TVET. Các nhà hoạch định chính sách hỗ trợ các hệ thống TVET sẽ nhấn mạnh tầm quan trọng sống còn của dữ liệu. Đồng thời, các nhà công nghệ và nhà đổi mới được kỳ vọng sẽ thiết kế các hệ thống có thể giúp đáp ứng các yêu cầu riêng biệt của các bên liên quan đến TVET. Tất cả các bên nên đầu tư vào điều này để đảm bảo rằng sinh viên được chuẩn bị cho môi trường làm việc đầy thách thức và thay đổi liên tục.
Các nhà giáo dục, nhà công nghệ, nhà hoạch định chính sách và người học có thể tận dụng các khả năng chuyển đổi của AI. Cùng nhau, chúng ta có thể khai thác tiềm năng của nó để tạo ra một tầm nhìn mới cho công nghệ, một tầm nhìn là tương lai của công nghệ và giáo dục. Một tương lai mà TVET không chỉ là con đường dẫn đến việc làm mà còn là cầu nối đến một ngày mai công bằng hơn, toàn diện hơn và tươi sáng hơn.
AI không chỉ là bản nâng cấp công nghệ cho TVET; mà còn là công cụ thích ứng và chuyển đổi có thể giúp chúng ta chuyển sang tương lai toàn diện và hướng tới tương lai hơn. Mặc dù hành trình này có thể đầy rẫy sự háo hức, đe dọa và thách thức, nhưng những cơ hội từ thời điểm này khiến nó thực sự thú vị. Do đó, tôi đưa ra một lời kêu gọi hành động chính. Lời kêu gọi về một tầm nhìn rõ ràng, thống nhất và thúc đẩy sự hợp tác về tương lai, trong đó mọi người đều có kiến thức và kỹ năng có khả năng tồn tại và điều hướng trong kỷ nguyên số mới.
https://giaoduc.net.vn/